Türk resim sanatında kadın ressam dediğimizde şüphesiz akla gelen ilk isim, mihenk taşı Mihri Müşfik’tir. Bu yazımda Mihri Müşfik’in renkli ve öncü hayatından kısa kesitleri ele alacağım. 26 Şubat 1886 tarihinde Kadıköy Moda’da Rasim Paşa Konağı’nda dünyaya geldi. Babası Tıbbıye Nazırı Dr. Mehmet Rasim Paşa, annesi Neşedil Hanımdır.
1.Meşrutiyet döneminde yetişen Müşfik, II. Abdülhamit döneminde saray ressamı Fausto Zonaro’dan Akaretler’deki atölyesinde batılı tarzda resim eğitimİ alarak, çağdaş resim sanatını başlatan ilk kadın ressamımızdır.
İlerleyen yıllarda İtalya ve Fransa’da çeşitli sanat okullarında ve atölyelerde eğitimine devam ederek çağdaş üslupta kendini geliştirdi. Paris döneminde atölye evinde kiracısı olan Müşfik Selami Bey ile evlenerek Müşfik soy ismini aldı ve (1905-1922) resimlerinde Mihri Müşfik, diğer dönemlerde ise Mihri Rasim imzasını kullandı.
1913 yılında Darülmuallimat’ına (Kız öğretmen okulu) resim öğretmeni olarak atandı. 1914 yılında ilk kız sanat okulu İnas Sanayii Nefise Mektebi’nin kurulmasına öncülük etti, ilk kadın yöneticisi oldu ve aydın kimliği ile kadın ressamları açık havada resim yapmaya, atölyede modelden çalışmaya ve toplu sergi açmaya teşvik ederek, kadın ressamların yetişmesine öncülük etti.
Öğrencileri arasında Nazlı Ecevit, Fahrel Nisa Zeid, Aliye Berger ilk akla gelen isimler arasındadır.
Akademik üslupla yaptığı çalışmalarında, portrelerinde ağırlıklı olarak ekspresyonizm ve kübizmin etkileri görülmektedir.
İstanbul’da bulunduğu dönem içerisinde Edebiyat-ı Cedide şairlerinin şiirlerini resmederek ‘’Edebiyat-ı Cedide Resmi’’ yarattı.
1915 yılında yakın arkadaşı Tevfik Fikret’in ölümü üzerine, yüzünün kalıbını alarak heykelini yaptı. Bu çalışma Türkiye’de yapılan ilk mask çalışmasıdır. Günümüzde Aşiyan Müzesi’nde sergilenmektedir.
Hayatının son durağı olan Amerika döneminin başlamasına genç yaşta kaybettiği yeğeni ressam Hale Asaf’ın ölümü üzerine karar vererek ABD’ye yerleşir. New York’ta çeşitli üniversitelerde konuk profesör olarak dersler verir. New York dergilerinin kapaklarına resimler yapar ve özel dersler vererek yaşamını idame ettirir. 1954 yılında New York’ta yaşamını yitirir.
Dünya genelinde çeşitli müze ve özel koleksiyonlarda resimleri yar almaktadır. Eserlerinin yer aldığı başlıca müzeler ise şunlardır: Louvre Müzesi, İstanbul Resim Heykel Müzesi, Sakıp Sabancı Müzesi.
Günümüzde 150 adet eseri kayıt altına alınabilmiştir.
Sanatına adadığı yaşamı boyunca kendi deyişi ile ‘’Sanatın esrarını çözmeye çalışmıştır.’’
Yeşer Yelmez
Sanat Yönetmeni
KAYNAKÇA
. YAVUZ, A. (2021) Modernleşme ve Çağdaş Sanatta Kültürel İletişimin İlk Türk Kadın Ressamı: Mihri Müşfik
. BAYKAL, C. (1983) Yeni Kadın ve İnas Sanayii Nefise Mektebi.
. TUNA, M. İlk Türk Kadın Ressam Mihri Rasim (Müşfik) Açba. As Yayınları, İstanbul 2007
