Hafta sonu Piramid Sanat‘ta ‘Sanat Tarihi Nasıl Yazılır, Nasıl Yazılmaz?’ konulu bir panel düzenlendi. Bedri Baykam, Osman Erden, Ayşegül Sönmez, Ali Şimşek, Yusuf Taktak’ın konuşmacı olarak katıldığı panelde ‘Sanat Tarihi’nin nasıl yazılmasından daha çok ‘Contemporary Art’ kavramı tartışıldı.
Bedri Baykam da zaten bu panelin düzenlenmesinin gerekçesi olarak güncel kelimesinin İngilizcede karşılığı olmamasından ötürü ‘User’s Manual 2.0 – Kullanma Kılavuzu 2.0 : Contemporary Art in Turkey 1975-2015’ olarak yayınlanan kitabı gösterdi. Çok dar alanda ve belli bir kesimin bakışı ile Türk Çağdaş Sanat Tarihi yazılmasını eleştirdi. Sanat çevrelerinde havalı kalın kitaplar çıkararak Sanat Tarihi yazılabileceği gibi bir hava oluşturulduğunu ‘Contemporary Turkish Art’ ile ‘Modern Turkish Art’ kavramlarının farklı şeyler olduğunun altını çizdi. Ayrıca herkesin Sanat Tarihi yazmaya hakkı olduğu kadar herkesin de o tarihin ne kadar objektif olduğunu, çıkar amaçlı yazılıp yazılmadığını sorgulama hakkı olduğunu söyledi.
Konuşmacılardan Sanatatak.com sitesinin kurucusu Ayşegül Sönmez de 30’lu yıllarda CHP’nin tekelinde olan sanatın bugün de İKSV gibi kuruluşların tekelinde olmasını ve özellikle ‘Sanat Tarihi’ yazımlarında kadınların dışlanmasını eleştirerek, kayıtsız, şartsız, bağımsız bir ‘Sanat Tarihi’nin yazılmasına ihtiyaç olduğunu belirtti.
Toplum, Sanatı Neden Tüketir/Tüketemez? – Fazilet Kendirci yazdı…
Sanatçı Yusuf Taktak panelin eğitim kurumlarına ışık olması açısından önemli olduğunu, ‘Sanat Tarihi’nin bireysel, kişisel olarak ele alınacak bir konu olmadığını, nesnele yakın bir ‘Sanat Tarihi’nin müzeler, sanatçılar, küratörler gibi pek çok unsurun yan yana gelerek, getirilerek, hepsi birlikte değerlendirilerek yazılabileceğini anlattı. Özellikle koleksiyon merakına endeksli bir sanat bakış açısının müzeleri arka plana attığını ve müzelerin sanat tarihi için bir kullanım kılavuzu olduğunu vurgularken sanat tarihçisi açısından yeterli müzelerin olmadığını da belirtmeyi ihmal etmedi.
Konuşmacılardan tek Sanat Tarihçisi olan Osman Erden ise kitapta yazısı olan yazarlardan birisi olarak panele katıldığını ama kitabı savunmadığını söyledi. Çağdaş, modern, güncel sanat kavramlarının ortaya çıkma sürecini anlatan Osman Erden, ‘Sanat Tarihi’ndeki kavramların dünyadaki değişimlerle, konjonktürel süreçle oluştuğunu ve böyle yazılması gerektiğini belirterek tarih yazma hakkının Süreyya Evren, Halil Altındere gibi isimlerin tekelinde olmadığını özellikle vurguladı.
Sanat Eleştirmeni Ali Şimşek sol liberalizm tartışılmadan ‘Contemporary Art’ kavramının anlaşılamayacağının altını çizerek, çağdaş-güncel ayrımının nasıl başladığını anlattı. Bu ayrımın temelinde Kemalizmi, resmi ideolojiyi eleştirenlerin ‘güncel kavramı’ etrafında toplanarak kendilerine yer edindiğini ve özellikle Kürt kimliğinden beslendiklerinin altını çizdi. Bugün Radikal, Depo, İKSV ne ise ‘Contemporary Art’ın da o olduğunu söyleyerek son noktayı koydu!
Modernlik ve güncellik kavramları üzerinden zaman zaman ateşli tartışmaların da yaşandığı panel, Sanat Tarihimizin ülkemizde hala ırkçı, cinsiyetçi ve ideolojik açılardan yorumlandığını ve yazıldığını, nesnellikten ve bilimsellikten uzak olduğunu göstermesi açısından önemli idi. Piramid Sanat benzer panelleri düzenlemeye devam edecek. Takipte olunuz, ‘Sanat’a ve ‘Sanat Tarihi’ne katkı koymak adına..
Oğuz Kemal Özkan
