Ulaşım, endüstri ve iletişim tarihindeki gelişmeleri geniş koleksiyonuyla ziyaretçileriyle buluşturan Rahmi M. Koç Müzesi, açılışının 145. yılında herkesi atlı tramvayı görmeye davet ediyor.
145 yıl önce Eylül ayında, İstanbul’da kalabalık bir topluluk daha önce hiç görmedikleri bir taşıtın etrafında toplanmışlardı. Dönemin yol koşulları ve imkanlarıyla yolculuğun uzun zaman aldığı bugünün popüler Boğaziçi semtlerine ulaşım herkes için kolaylaşacaktı. Azapkapı-Ortaköy güzergahında açılışı yapılan ‘atlı tramvay’ Rahmi M. Koç Müzesi‘nde meraklılarını bekliyor.
18. ve 19. yüzyıllarda buharlı makinelerin makineleşmiş endüstriyi doğurması, bu gelişmeyle Avrupa’daki sermaye birikiminin artması Endüstri Devrimi’ni oluşturdu. Sanayi Devrimi’nin en büyük sembolu ise buharlı trenlerdi. Ulaşım, endüstri ve iletişim tarihindeki gelişmeleri geniş koleksiyonuyla ziyaretçileriyle buluşturan Rahmi M. Koç Müzesi, açılışının 145. yılında herkesi atlı tramvayı görmeye davet ediyor.
Atlı tramvaylar, dönemin en üstün toplu taşıma araçlarıydı. İngiltere’de madenlerde kömürü taşımak üzere kullanılan araçlardan örnek alınarak üretilen tramvaylar ilk olarak 1832 yılında New York‘ta çalışmış daha sonra Paris, Londra, Viyana ve Sofya’da kurulan atlı tramvay şirketleriyle yaygınlaşmıştı. 3 Eylül 1872 yılında ise Konstantin Karapano Efendi tarafından İstanbul halkıyla buluşturulmuştu. Müzede bulunan atlı tramvay, 14 no’lu Beşiktaş-Karaköy hattında hizmet vermiştir. Tramvay, Osmanlı Dönemi’ndeki orijinal haliyle sergilenmektedir.
Raylı ulaşım koleksiyonu
Müze koleksiyonunun önemli bir kısmını oluşturan raylı ulaşım kısmı iki farklı bölümde sergileniyor; Sultan Abdülaziz’in Saltanat Vagonu ve Kadıköy-Moda Tramvayı’nın da yer aldığı demiryolu araçları, lokomotif ve diğer tramvay modellerinin yanı sıra demiryolları ile ilgili çeşitli fotoğraflar ve efemeralar ziyaretçiler tarafından görülebilir.
Koleksiyondan bazı parçalar
Kadıköy-Moda tramvayı
20 numaralı Kadıköy-Moda hattı tramvayı, 29 Temmuz 1934 tarihinde hizmete girmiş ve hattın kaldırıldığı 1966’ya kadar hizmet vermişti. Tramvay, İETT tarafından süreli olarak müzeye verilmiştir.
Tünel vagonu ve makinesi
Galata ve İstiklal Caddesi arasındaki kısa ve dik bir yer altı yolu olan tünel, Londra ve New York metrolarından sonra ikinci yeren eski yer altı taşıma sistemi. 17 Ocak 1975 yılında hizmete açıldı. Tünel’e ait 19. Yüzyıldan kalan bu yolcu vagonu, 1873’te Schnieder Creusot Iron Steel Works şirketi tarafından Fransa’da üretildi. Vagon çift silindirli, büyük bir yatay buhar makinesine bağlı olarak ve metal kayışlarla çift yönlü hareket ettiriliyordu. İETT tarafından süreli olarak Rahmi M. Koç Müzes’ine verilmiştir.
Sultan Abdülaziz’in saltanat vagonu
Birmingham İngiltere’de yapılan bu vagon, Türkiye’deki ilk demiryolunu inşa eden İngiliz şirketi tarafından Sultan Abdülaziz’e sunulmuş. 1867 yılında Fransız İmparatoru III. Napoleon, İngiltere Kraliçesi Victoria, Belçika Kralı, Prusya Kralı ve son olarak Avusturya-Maceristan İmparatoru ile görüştüğü Avrupa gezisinde kullanılmış.
G10 Lokomotif ve tenderi
İlk G10 lokomotif 1910 yılında kullanılmaya başlanmaış ve üretimi 1925’e kadar sürdürülmüş. Prusya ve Almanya’da çalıştıkları dönemde G10 ve BR57 olarak tanımlanan bu lokomotiflerin 49 adeti Türkiye’ye getirilmiş. 1912-1913 yıllarında Borsig firması tarafından yapılan ve Rahmi M. Koç Müzesi’nde sergilenen bu lokomotif uzun yıllar hizmet vermiş.
Rahmi M. Koç Müzesi hakkında:
Rahmi M. Koç Müzesi Türkiye’nin ulaşım, endüstri ve iletişim tarihindeki gelişmeleri yansıtan ilk ve tek sanayi müzesidir. 14 binin üzerinde objeden oluşan koleksiyonu, çocuklara yönelik eğitimleri ve atölyeleri ile kültür ve eğlenceyi bir arada sunabilen tek adres olan Rahmi M. Koç Müzesi Mustafa V. Koç/Lengerhane binası ve Hasköy Tersanesi olmak üzere iki tarihi bina ile hali hazırda 11 bin 250 m2’lik kapalı alana ve yaklaşık 17 bin metrekarelik açık alana sahiptir. “Denizaltı” gezisinden, “nostaljik tren” turuna, uçaklardan klasik otomobillere kadar tarihin tüm detayları arasında gezintiye çıkma fırsatı sunan Rahmi M. Koç Müzesi’nde ziyaretçiler, Fenerbahçe Vapuru Büfesi, Coca Cola Büfesi, Demlik Kafe, Café du Levant ve Halat by Divan’da yemek yiyebilir. Rahmi M. Koç Müzesi, pazartesi hariç her gün, hafta içi 10.00-17.00, hafta sonu ve resmi tatillerde ise (1 Ekim – 31 Mart) 10:00-18:00 (1 Nisan – 30 Eylül) 10:00-19:00 saatlerinde ziyaret edilebilir. Müzeye giriş ücreti yetişkinler için 16 TL, öğrenciler için ise 7 TL’dır.
