Kriz ve yükselen döviz kuru kültürel ve sanatsal etkinlikleri de vurdu. İstanbul’da faaliyet gösteren bilindik kültür-sanat kurumları yükselen dövizle mücadele etmekte zorlanıyor.
Enflasyonun zirveye çıktığı Türkiye’de, döviz kuru durdurulamaz bir biçimde artarken, İstanbul’da sanat alanında iş yapan kurumlar döviz kurundan nasıl etkilendiklerini anlattı.
BirGün’den Öykü Özfırat’ın sorularına Zorlu Performans Sanatları Merkezinden (Zorlu PSM) Genel Müdür Murat Abbas, Kadıköy Sahneden Müzik Direktörü Serkan Fidan, Moda Sahnesi kurucularından Selçuk Aydoğan, Pozitiften Yönetici Ortağı Ayşegül Turfan Mumcuoğlu, Kabak & Liıı Kurucu Ortak Murat Sezgi, Big Buru Festivalinden Pazarlama Müdürü Gökçe Özer, İstanbul Kültür Sanat Vakfından (İKSV) Direktör Yardımcısı Harun İzer yanıt verdi.
– Döviz kurlarındaki artış festivalinizi/ sahnenizi nasıl etkiledi?
Kadıköy Sahne: Mekancı olarak konuşmam gerekirse, çok fazla yabancı sanatçı çıkartmadığımız için bundan doğrudan etkilenmiyoruz. Ancak memlekette üretilen her şeyin hammaddesi yurt dışından geldiği için dolaylı yollardan etkilenmemek mümkün değil. Afişten teknik malzemeye kadar her şey artık daha pahalı. Bir de dövizdeki artış müşterileri etkiliyor. Sanat etkinliklerini takip eden insanlar artık daha az dışarı çıkıyor, çıktıklarında da daha dikkatli harcama yapıyor. Bizimki gibi ekonomik dengeleri ucu ucuna kurmuş bir işletme için yüzde 10’luk bir daralma bile sıkıntı olurken, son dönemde cirolardaki düşüş yüzde 30’lara çıktı. İş festivallere gelince, bu yaz için planımız tüm festivallerimize birer ikişer yabancı grup koymaktı. Ancak döviz kurunun geldiği noktada bunu yapma şansımız kalmadı.
Zorlu PSM: Maalesef çok olumsuz etkilediğini söyleyebilirim. Almış olduğumuz işlerin yüzde 50’den fazlası, özellikle büyük sahnede, yurtdışı kaynaklı içerikler… Bu yüzden de döviz kurlarındaki artış bizi son derece olumsuz etkiliyor.
Moda Sahnesi: Moda Sahnesi’nin yapım aşamasında bütün teknik malzemeyi euro üzerinden aldığımızdan dolayısıyla kur artışıyla birlikte oluşan TL farkı bizim için ekstra bir yük oldu.
Pozitif: Elbette bu durum riski artırıyor ve bütçe dengelerini etkiliyor. Cappadox Festivali’nden örnek vermek gerekirse, 2017 sonbaharında belirlenen bütçenin karşılığı haziran yani festival ayına geldiğimizde değerinin bir kısmını kaybetmişti. Bunu öngörerek risk yönetimi yapılmasını gerektiriyor. Sanatçının kaşeleri, sahne prodüksiyonu, seyahat bütçeleri, kimi zaman da performansın video ve/veya yayın maliyeti sadece bilet fiyatlarıyla zaten ‘Ekonomideki darboğaz sanatı dibe batırdı’ Murat Abbas Gökçe Özer Harun İzer Ayşegül Mumcuoğlu Selçuk Aydoğan Serkan Fidan Murat Sezgi artışlara paralel karşılamak mümkün değil. Ki bilet fiyatlarını katılımcıya erişim yaratabilmek için makul tutmaya devam etmek şart. Kur artışı, ekonomi istikrarsızlığı dışında eski büyük ölçekte işlerden hem trend olarak uzaklaşma var hem de yeni iş gelir modellerinin yaratılması gerekiyor.
Kabak & Lin: Programınıza dahil etmek istediğiniz grupların bazılarıyla henüz fikir aşamasındayken vedalaşmanız gerekiyor. Dahil edebileceklerinizin kaç kişi seyahat ettikleri, uçaklarının nerede olacağı vb. konularda çok dikkatli olmanız gerekiyor. Bu sene festivallerde yaptığımız yanılma paylarını çoktan aştı – ve acı verici bazı bütçesel durumlar yaşadık.
Big Burn Festival: Line up’a eklemeyi düşündüğümüz bazı isimlerden vazgeçtik. Özellikle yılbaşı ile seçim arasındaki süreçte dövizdeki oynama, karar alma mekanizmalarımızı oldukça etkiledi.
BÜTÇE BİR YIL ÖNCE HAZIRLANIYOR
İKSV: Bu yıl 25.’sini gerçekleştirdiğimiz İstanbul Caz Festivalimin programı ağırlıklı olarak uluslararası sanatçılardan oluşuyor. Dünyanın çeşitli ülkelerinden gelen bu sanatçılarla anlaşmalarımız çoğunlukla Euro veya ABD doları üzerinden gerçekleşiyor. Dolayısıyla kurlardaki değişiklikler bizim de planlamalarımızı önemli bir şekilde etkileyebiliyor. Festivalin bütçe hazırlıkları genelde bir öncekiydin sonbaharından başlıyor, bu yıl da aynı şekilde geçen yılın sonunda baz aldığımız kur rakamları üzerinden bir planlama yapmıştık. Diğer taraftan festivalimizin gelirlerinin büyük bir kısmı bilet satışı ve sponsorlarımızdan geliyor. Tabii bütün bu gelirlerin temelde Türk Lirası üzerinden olduğunu belirtmek lazım. Ani kur değişiklikleri, yerel ekonomideki diğer bütün kurumlar gibi bizi de ciddi şekilde olumsuz etkileme potansiyeli taşıyor.
Odatv.com
