23 Aralık’ta Ankara Çağdaş Sanatlar Merkezi’nde açılacak ‘Biz’e Övgü’ sergisi, ‘ben’ kavramına görsel çözümlemeler sunan sergilerin ikincisi.
Bu sergilerin ilki, 2018 yılının Kasım ayında Doğan Taşdelen Çağdaş Sanatlar Merkezi’nde, 20 sanatçının katılımıyla gerçekleşen “Başka Bir Ben Yok” adlı sergiydi. Bu sergi, Batı felsefesi bağlamında “ben” kavramını merkeze alarak sanatçının bireyselliğini vurgulamaktaydı. ‘Biz’e Övgü sergisi ise Doğu felsefesindeki ‘biz’ kavramına odaklanan ve buna dair görsel çözümlemeler sunan bir grup sanatçının işlerinden oluşuyor. Sergi, geleneksel olanın nostaljisine kapılmadan referansını Doğu düşüncesinden alan güncel sanat pratiklerini içeriyor.
Sergi tanıtım metni ise şöyle:
Modern öncesi dönemde varlık problemi, Batı’da çoğunlukla bireyden, Doğu’da ise bireylerin oluşturduğu bütünden hareketle çözümlenmeye çalışılmıştır. Yani Batı’da düşünce akımları, ‘ben’ kavramından hareketle bireyi öne çıkarırken Doğu’da ‘ben’ özellikle göz ardı edilir ve kolektif bir anlayışla oluşan ‘biz’ kavramına vurgu yapılır. Bu farklılık, iki medeniyetin kendine özgü gerçeklerinin oluşmasına, sorunların bu bağlamda çözümlenmesine neden olmuştur.
Doğu’da ‘biz’e yapılan vurgunun ardında insanın, doğanın parçası olduğu düşüncesi yatar. İnsan, yaşamın içindedir ve yaşama dışarıdan bakamaz. Batı’da olduğu gibi kendine bakarak ötekisini yaratamaz. Bu yüzden kendine ve yaşama karşı eleştirel bir yaklaşım sergileyemez. Dolayısıyla Doğu’da, Batı’daki gibi ‘ben’ etrafında şekillenen bir düşünce sistemi gelişmez. Çünkü ‘ben’e dair şeylerin ‘gerçek’ olmadığı düşünülür.
Doğu’da kolektif bilinç, sanat formlarının mistik bir nitelik kazanmasına neden olmuştur. Yaratılan imgeler, görme duyusundan ziyade zihinsel bir sürecin sonucudur. Bu yüzden Doğulu sanatçının imgeleri, yürekten gelen bir tür transandantal pratiktir. Öte yandan, Batı’da ‘ben’, sanatçının çevresini rasyonel bir biçimde incelemesine ve imgelerini bu doğrultuda yapmasına olanak sağlamıştır. Çünkü ‘ben’ kavramı, sanatçının gözlemci ve eleştirel yaklaşıma sahip olmasına ve kendi gözünden dünyayı kavramasına izin vermiştir.
